De Heemkundige Kring

Een rijke geschiedenis

In 1929 hielden enkele enthousiaste heemkundigen de Oudheidkundige Kring boven de doopvont.
Zij zagen het hun taak om bij te dragen aan "de culturele ontwikkeling van ons volk" . Zo zagen ze het hun taak om een bibliotheek met geschiedkundige werken aan te leggen, voordrachten en lezingen in te richten, tentoonstellingen te organiseren en een tijdschrift uit te geven. Het nam hen enkele jaren in beslag maar in 1933 verscheen het eerste tijdschrift met de onmogelijke naam "Gedenkschriften betreffende de aloude heerlijkheid Esschen-Calmpthout-Huybergen".

Na de Tweede Wereldoorlog besloten Essen, Kalmthout en Huybergen elk hun eigen weg te gaan, ieder met een focus op het verleden van de eigen gemeente.

Inmiddels zijn we bijna 100 jaar verder en leeft de Koninklijke Heemkundige Kring van Essen als nooit tevoren.
Enthousiaste werkgroepen bekommeren zich om het regionale verleden en ondersteunen liefhebbers en professionals met een passie voor genealogie, archeologie of heemkunde. De vrijwilligers van het Gerard Meeusen-museum beheren een collectie die bezoekers toelaat het verleden binnen te stappen.
De redactieraad van de Spycker verzorgt jaarlijks een nieuwe editie van ons heemkundig tijdschrift op een oplage van meer dan 500 exemplaren. Driemaandelijks verschijnt van hun hand bovendien 't Spyckertje: een kleinere uitgave met korte heemkundige stukjes, aankondigingen en updates van de kringwerking.
Als paradepaardje van de KHK mag zeker het platform 'Essen in Beeld' niet onvermeld blijven. Opgericht in 2009 naar aanleiding van 850 jaar Essen bevat deze database inmiddels 130,000 individuele beelden over het verleden van onze gemeente. Een ware digitale schatkist aan historisch beeldmateriaal!

Heeft deze korte intro in onze werking ook uw historisch enthousiasme aangewakkerd? Geef ons dan zeker een seintje en kom een keer langs bij de volgende vergadering van één van onze werkgroepen. De deuren van het heemhuis staan voor u open!

Het Heemhuis

Van Boswachter tot Genealoog

Onze bibliotheek, ons archief en ons secretariaat bevinden zich in het Heemhuis. Gebouwd in 1877 was dit het jachtwachtershuis van het domein Hemelrijk. Vandaag kunt u er terecht om in het Essense verleden te duiken en doet het dienst als vergaderruimte voor de Heemkundige Kring. In de uitgebreide bibliotheek zijn de meeste heemkundige tijdschriften uit te streek terug te vinden, net als standaardwerken over lokale geschiedenis en genealogie.

Adres:	Moerkantsebaan 48, 2910 Essen
Openingsuren:	Het heemhuis is open op woensdag van 10 tot 12 u. en elke eerste vrijdag van de maand tijdens de genealogie-avond van 19 tot 21u.
Telefoon:	03/667 73 90
Email:	Heemhuis@skynet.be

Wie zijn we?

Ons bestuur

Voorzitter: Frans Schrauwen
Penningmeester: Patrick Hoppenbrouwers
Conservator: Marlies Van Tichelen
Hoofdredacteur De Spycker AD INTERIM: Rudy Smout
Public Relations: Jan Suykerbuyk
Leden: Thomas Dekkers, Jeroen Kuyps en Pol Van Doren

Wat doen we?

In de schoot van de Heemkundige Kring is sinds 2015 een werkgroep Archeologie actief. Deze werkgroep hoopt een bijdrage te kunnen leveren aan het onderzoek naar het verleden van de gemeente door zich te focussen op materiële overblijfselen uit het Essens verleden. De geschiedenis van Essen gaat immers terug tot in 1159, maar ook daarvoor was er bewoning. Van de Mesolithische jager-verzamelaars die onze streek aandeden tot de vroeg-middeleeuwse boeren en de Spaanse troepen die tijdens de 80-jarige oorlog hier hun kamp opzetten: allen hebben op hun beurt hun sporen nagelaten. Aan ons om deze te vinden, te identificeren en bovenal te ontsluiten voor de hele gemeenschap!

Allereerst wil de werkgroep een platform zijn voor iedereen die een interesse heeft voor archeologie. Zowel metaaldetectoristen die hun vondsten willen determineren als mensen die hun toevalsvondsten willen melden kunnen er terecht. Daarnaast legt de werkgroep zicht toe op het organiseren van lezingen en het samenbrengen en ondersteunen van mensen die aan onderzoek willen doen.

Wil je een vondst melden? Dat kan via Heemhuis@skynet.be

Op 2 april 1987 is de genealogische werkgroep Essen opgericht. Aanvankelijk kwam de groep vijf maal per samen. In het eerste jaar werd informeel gekeuveld over genealogie in het algemeen. Maar al spoedig werd op een gestructureerde wijze één familie per bijeenkomst besproken. In totaal werden circa tachtig families besproken voor het merendeel onder leiding van Frans Buijsen. Frans heeft ook klappers gemaakt op de Doop-,Trouw- en Begraafregisters van de parochie Nispen-Essen. Door pater Louis Vercammen werden klappers gemaakt op diverse registers van de Burgerlijke Stand, ook van omliggende gemeenten en niet onbelangrijk ook klappers op de registers van het schepenbankarchief van Kalmthout-Essen. Van tijd tot verschijnen er genealogische artikelen in de Spycker.

Ben je nieuwsgierig naar je familiegeschiedenis of kom je niet verder met je onderzoek, maak dan een afspraak via Heemhuis@skynet.be met Patrick Hoppenbrouwers. Leden van de werkgroep helpen u graag verder op weg met advies en tips.

De genealogische werkgroep onderzoekt families uit de periode vòòr het jaar 1900 tot, indien mogelijk, tot de middeleeuwen. Zoekt u familieleden in de periode 1900-heden, dan dient u zich te wenden tot de gemeente Essen, afdeling bevolking.

Op de zolder van het gemeentehuis bevindt zich het geesteskind van Gerard Meeusen (1900-1965): een heemkundig museum. Meeusen werkte vanaf 1917 als administratieve kracht voor de gemeente Essen en had een uitgesproken voorliefde voor het verleden. Naast het doorspitten van de lokale en regionale archieven probeerde hij ook zoveel mogelijk materieel erfgoed voor verlies te vrijwaren. Bijna uitsluitend gegroeid uit giften van mensen uit de streek biedt het museum vandaag een prachtige inkijk in het leven in de 18e, 19e en vroeg 20e eeuw in onze Noorderkempen.

Voor een rondleiding in het museum neem je contact op met conservator Marlies Van Tichelen op het nummer 0032 473 735 246 of via Heemhuis@skynet.be. Daarnaast is het museum open voor individuele bezoekers op de derde zondagnamiddag van de zomermaanden (mei t/m oktober), telkens van 14u tot 17u.

Wil je meedoen?

Lidmaatschap

Voor slechts 18 euro per jaar ben je lid van de Heemkundige Kring Essen. Niet alleen ondersteunt u hiermee het onderzoek naar onze gemeentelijke geschiedenis en het onderhoud van het platform Essen in Beeld, u krijgt bovendien ook tweemaal per jaar Het Spyckertje in uw digitale brievenbus én een exemplaar van ons jaarboek. (Let wel, woont u buiten Essen dan vragen we voor het jaarboek een bijdrage van 3,5 euro om de verzendingskosten te dekken, voor buitenlandse leden komt deze bijdrage op 6,5 euro).

Het lidgeld betalen kan éénvoudig door ons een mailtje te sturen op Heemhuis@skynet.be en vervolgens een overschrijving op ons rekeningnummer

BE28 0682 0126 4620

BIC: GKCCBEBB (met vermelding van "lidgeld" en het jaartal)